Zauważalne w ostatnim okresie znaczące wzrosty cen bezpośrednio przekładają się na sytuacje finansową polskich rodzin. Brak środków finansowych skutkuje zaciąganiem różnego rodzaju zobowiązań finansowych, niejednokrotnie dłużnik mający na pozór stabilną sytuację, po chwili wpada w pętle długów i nie potrafi z niej samodzielnie wyjść. Zadłużenie posiadane u kilku wierzycieli, może skutkować tym że dłużnik stanie się pozwanym jednocześnie w kilku postępowaniach.
Dłużnik na samym wstępie powinien podejmować kroki, które pozwolą mu zapewnić sobie pewną stabilizacje. Warto negocjować warunki z wierzycielami aby uniknąć poważniejszych skutków zadłużenia w tym zajęć komorniczych.
Moje długoletnie doświadczenie w pracy zarówno z wierzycielami jak i z dłużnikami sprawia iż dokładnie wiem jak prowadzić negocjacje i zadbać o interesy obu stron.
Niemniej należy mieć na uwadze, że gdy przeoczy się pewne odpowiednie momenty na reakcję a w sprawach związanych z wierzytelnościami wbrew pozorom takich momentów nie jest tak wiele to niekiedy jest się już po postępowaniu sądowym. Na tym etapie wierzyciel wnosi o nadanie orzeczeniu klauzuli wykonalności aby móc skierować wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji.
Postępowanie egzekucyjne – kiedy ono właściwie się zaczyna?
Kodeks postępowania cywilnego wskazuje, iż postępowanie egzekucyjne co do zasady inicjuje wierzyciel, poprzez skierowanie stosownie według właściwości do sądu lub komornika wniosku o wszczęcie egzekucji wraz z tytułem wykonawczym. Zatem, w zasadzie, to wierzyciele decydują czy komornik zapuka do naszych drzwi czy też nie.
Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Tytułami egzekucyjnymi dla przykładu są prawomocne orzeczenia sądu lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem, najpopularniejszy w tego typu sprawach tytuł egzekucyjny stanowi nakaz zapłaty. Tylko wierzyciel, który uzyska tytuł wykonawczy może złożyć wniosek egzekucyjny do komornika sądowego.
Przy pierwszej czynności egzekucyjnej doręcza się dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, z podaniem treści tytułu wykonawczego i wymienieniem sposobu egzekucji oraz z pouczeniem o możliwości, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, a także sporządzony przez organ egzekucyjny odpis tytułu wykonawczego albo zweryfikowanego przez komornika dokumentu.
Przebieg postępowania egzekucyjnego
Komornik po zarejestrowaniu sprawy informuje dłużnika na piśmie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego. We wniosku wierzyciel może wskazać zakres i rodzaj egzekucji komorniczej.
Ustawodawca przewidział wiele sposobów egzekucji należności, wierzyciel nie musi decydować się na jeden z nich, może wybrać wiele, jeśli to uważa za słuszne i kolejno określone sposoby wskazać we wniosku. Najpowszechniejsze sposoby egzekucji:
- egzekucja z wynagrodzenia za pracę,
- egzekucja z ruchomości i nieruchomości,
- egzekucja na rachunku bankowym,
- egzekucja na koncie oszczędnościowym,
- egzekucja na emeryturze,
- egzekucja z innych wierzytelności i praw majątkowych.
W kwestii zabezpieczenia majątku przed egzekucją najistotniejsza jest profilaktyka działania, tutaj nie tylko czas gra ogromną rolę ale i etap na którym znajduje się dłużnik. Antywindykacja znajduje swoje zastosowanie, gdy dłużnikowi zaczyna się „palić grunt pod nogami.” Zatem wszystko zależy od stanu faktycznego w jakim dana osoba się znajduje. Adwokat musi znać stan faktyczny i do niego dobierać odpowiednie narzędzia prawne. Nigdy na odwrót.
Nasza kancelaria w ostatnich latach wypracowała autorski schemat działań antywindykacyjnych skierowanych w różnego rodzaju podmiotów i postępowań, a mających na celu ochronę dłużnika oraz ochronę majątku dłużnika. Myślę, że nie przesadzę pisząc, że jesteśmy najlepsi w tym co robimy. Moje przekonanie w tym zakresie wynika z naszych osiągnięć i szacunku jakim darzą nasz choćby komornicy.
Kancelaria dysponuje wiedzą i środkami do tego, aby skutecznie walczyć w imieniu dłużnika z zajęciami komorniczymi, zajęciem rachunku bankowego, czy też kontrolować i nadzorować postępowanie egzekucyjne w ogóle.
Dłużnik winien wiedzieć, że komornik nie może zająć wszystkiego. Komornik w pierwszej kolejności musi respektować obowiązujące przepisy prawa, które to przewidują kwoty wolne od zajęcia komorniczego jak i świadczenia z których komornik nie może się zaspokoić.
Zajęcie rachunku bankowego
W odniesieniu do egzekucji z rachunku bankowego na przestrzeni lat zmienił się sposób zajęcia rachunku bankowego przez komornika. Możliwe jest elektroniczne zajęcie takiego rachunku. Banki zobowiązane są do prowadzenia systemów teleinformatycznych obsługujących ten sposób zajęcia rachunków bankowych. Zawiadomienie o zajęciu sporządzone przez komornika w wersji elektronicznej jest przesyłane do takiego systemu, a odnotowanie zajęcia rachunku dłużnika przez bank następuje niezwłocznie tuż po tym. Niewątpliwie zajęcia rachunków dokonywane w ten sposób jest realizowane szybciej niż to było jeszcze parę lat temu. Zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego jest skuteczne także w przypadku niewskazania konkretnego rachunku bankowego należącego do dłużnika.
Kwota wolna od zajęcia na rachunku bankowym
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, istnieje prawo do skorzystania z tzw. kwoty wolnej od zajęcia. Kwota wolna od zajęcia została ustalona na poziomie 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Minimalne wynagrodzenie za pracę od 1 stycznia 2022 roku wynosi ono 3 010 zł brutto. Niemniej ta kwota nie dotyczy zajęcia alimentacyjnego, tutaj ustawodawca za priorytet ustanowił zaspokojenie potrzeb osoby na rzecz której świadczenie alimentacyjne ma być spełnione, pozostawiając tym samym mniej środków dłużnikowi.
Świadczenie 500 plus
Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, wprowadzona w dniu 20 sierpnia 2016r. wyłącza możliwość egzekwowania należności z świadczenia wychowawczego innymi słowy poprzez rzeczoną nowelizację ustawodawca wyłączył świadczenie wychowawcze z egzekucji komorniczej na rachunku bankowym.
Zgodnie z aktualną treścią art. 833 §6 k.p.c. nie podlegają egzekucji między innymi: świadczenia alimentacyjne, świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych, zasiłki dla opiekunów, świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia integracyjne, świadczenie wychowawcze, świadczenie dobry start. Tak więc komornik nie ma prawa ich zajmować.
Świadczenie 500 plus jest świadczeniem wychowawczym, zatem dzięki nowelizacji nie podlega egzekucji komorniczej. Komornik nie może dokonać zajęć komorniczych na świadczeniu 500 plus jest to niejako ograniczenie egzekucji komorniczej.
Wskazać należy, że za świadczenie wychowawcze uznaje się nie tylko 500 plus ale też inne dodatki oraz świadczenia wymienione w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Dłużnik w okoliczności postępowania egzekucyjnego powinien przenalizować wpływy na jego konto bankowe, gdyż możliwym jest że nie tylko świadczenie 500 plus, które wpływa na rachunek bankowy dłużnika ale też inne dodatki są wolne od zajęcia komorniczego. Celowość takiego sprawdzenia jest niezwykle istotna, gdyż dzięki takiej wiedzy można skontrolować zajęcie dokonane przez komornika i sprawdzić czy obydwa się w zgodzie z literą prawa.
Egzekucja na rachunku bankowym jest prowadza według kwoty zwolnionej od egzekucji a nie według rodzajów wpływów, zatem wymienione w ustawie świadczenia w tym 500 plus niepodlegające egzekucji z rachunku bankowego pozwalają nam obliczyć całościową kwotę, które nie podlega zajęciu w ramach konkretnego dłużnika. Należy to zweryfikować, gdyż zajęcie komornicze działa automatycznie, zajmując tym samym wpływ bez analizy jego źródła.
W konsekwencji może zdarzyć się tak, że jeżeli na rachunek bankowy wpływają tylko świadczenie wychowawcze, ale przekraczają kwotę 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę (kwota wolna od zajęcia), to komornik je zajmuje na poczet istniejącego zadłużenia. Dlaczego się tak dzieje? Komornik jako organ dokonujący zajęcia nie ma wiedzy, skąd na koncie dłużnika biorą się środki. Komornik może ustalić jedynie miesięczną wysokość wpływów i na tej podstawie dokonuje zajęcia.
Zapobieganie egzekucji z 500 plus
Wpływające na rachunek bankowy dłużnika wszelkie pieniądze również te z 500 plus oraz z zasiłku rodzinnego, tracą tożsamość i bank czasem nie jest w stanie odróżnić środków niepodlegających egzekucji komorniczej od tych podlegających przez co wysyła je na konto komornika.
W interesie dłużnika jest zapobieganie zajęciu świadczenia wychowawczego w tym 500 plus. Nie należy liczyć na jakąkolwiek interwencje w tej kwestii ze strony komornika, w szczególności taką która miałaby chronić świadczenia rodzinne przysługujące dłużnikowi, to zdecydowanie nie leży w interesie komornika i nie jest jego zadaniem.
Komornik ma jedno proste zadanie, odzyskać należność dla wierzyciela. Zatem każdy dłużnik, który pobiera świadczenia wychowawcze na przykład świadczenie 500 plus, musi sam wystąpić z wnioskiem o ograniczenie egzekucji z rachunku bankowego do komornika.
We wniosku dłużnik powinien przedstawić kwotę pochodzącą ze świadczenia lub dodatku wymienionego w ustawie. Składając taki wniosek, należy wykazać źródło pochodzenia przedmiotowych kwot wpływających na rachunek bankowy dłużnika.
Zalecam dołączyć do wniosku wyciąg z konta za miesiąc kalendarzowy, który w tytule określa konkretne świadczenie i wskazuje jego wysokość. Zazwyczaj jest to wystarczające, niemniej niekiedy potrzebna będzie urzędowa decyzja o przyznaniu takiego świadczenia wraz z kwotą jego miesięcznej wysokości.
Warto wiedzieć, że jeśli komornik zdążył pobrać już jakąś kwotę, to sytuacja dłużnika nie jest przesądzona gdyż można złożyć do niego pisemny wniosek o zwrot pieniędzy.
Wyłączenie świadczenia wychowawczego spod egzekucji z rachunku bankowego
Dzięki przepisom ustawy z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowaniu dzieci oraz przepisom kodeksu postępowania cywilnego komornik na koncie bankowym nie może zająć:
- świadczeń alimentacyjnych
- świadczeń rodzinnych,
- dodatków rodzinnych,
- świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów,
- świadczeń pielęgnacyjnych,
- porodowych,
- dla sierot,
- świadczeń z pomocy społecznej,
- integracyjnych,
- świadczeń wychowawczych, w tym 500 plus,
- oraz innych wymienionych w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pracy zastępczej.
Dodatkowo wskaże co istotne i warto wiedzieć, komornik nie może zająć środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego, czy domu przysługujące w części na dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, które nie ukończyło 18 lat.
Ponadto, nastąpiły zmiany w prawie bankowym, które są korzystne dla dłużników. Obecnie, bank musi uznać zasadność zwolnienia spod egzekucji z rachunku bankowego, które wprowadza ustawa. Dzięki temu dłużnik będzie chroniony jeszcze bardziej skutecznie przed egzekucją, gdy ma prawo do zwolnienia spod egzekucji konkretnych środków, jak świadczenia wychowawcze w tym 500 plus. Bank obligatoryjnie nie będzie mógł pozwolić komornikowi na zajęcie wyłączonych prawem środków znajdujących się na rachunku bankowym dłużnika. Zatem gdy do komornika wpłynie wniosek o ograniczenie egzekucji, bank będzie musiał współpracować i nie przekaże komornikowi środków wyłączonych z egzekucji.
W konsekwencji bank musi powiadomić komornika o tzw. niemożności przekazania części kwoty lub całej kwoty w zależności od tego, z jakiego tytułu środki wpływają na konto bankowe dłużnika, a także powiadomić, że okoliczność ta wynika z wpływania świadczeń niepodlegających zajęciu komorniczemu.
Dłużnik może również założyć osobne konto bankowe, na które będą wpływały wyłączenie świadczenia socjalne tzw. konto socjalne.
Podsumowanie
Komornik nie ma prawa zając 500 plus jest to wprost wskazane przez ustawodawcę. Niemniej czasem tak się dzieje przez wzgląd na fakt iż środki po wpłynięciu na konto tracą tożsamość. Wtedy dłużnik powinien interweniować i złożyć wniosek o ograniczenie zajęcia z konta bankowego. Jeżeli komornik zdążył zająć jakiekolwiek pieniądze z świadczenia 500 plus należy wnieść o ich zwrot.
Zrozumiałym jest, że takie procedury dla dłużnika bywają trudne i łatwo jest mu się pogubić, dlatego warto skorzystać z pomocy adwokata działającego na rzecz dłużników. Zatem jeżeli uważasz, że komornik zajął środki pieniężne pochodzące ze świadczenia 500 plus lub obawiasz się, że może to nastąpić – skontaktuj się ze mną, na pewno Ci pomogę.
