Komornik sądowy jest organem działającym na etapie postępowania egzekucyjnego, ściślej w myśl art. 17 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej - komornik sądowy jest urzędnikiem państwowym wykonującym zawód zaufania publicznego. Komornik działa na podstawie tytułu wykonawczego, który to musi uzyskać wierzyciel jeżeli chce wszcząć postępowanie egzekucyjne. Następnie uzyskany tytuł wykonawczy wierzyciel kieruje do komornika a komornik zaczyna podejmować czynności mające na celu wyegzekwowanie wierzytelności.
Bardzo często na same hasło „komornik” dłużników przeszywa strach, gdyż w obiegu krąży szereg legend związanych z działalnością komorników. Prawdą jest że wierzyciele oraz komornicy sądowi często dochodząc wierzytelności od dłużnika działają na granicy prawa a niekiedy naruszają zapisy poszczególnych ustaw i rozporządzeń. Powyższe daje możliwości zainterweniowania i zwalczania tychże nieuczciwych praktyk co też czynię a przez wzgląd na doświadczenie oraz szeroką wiedzę skutecznie bronię praw dłużników. Niekiedy interweniuje gdy dłużnikowi grozi już zajęcie komornicze a niekiedy na etapie początkowym postępowania egzekucyjnego a czasem już podczas postępowania sądowego. Sytuację są różne, wszystko zależy od obecnej sytuacji prawnej dłużników którzy zwracają się do mnie o pomoc, niemniej z każdą z nich sobie poradzę.
Dłużnik ma prawo wiedzieć
Dłużnik niejednokrotnie nie zdaje sobie sprawy z tego, iż posiada prawa, które komornik podczas prowadzenia egzekucji komorniczej obowiązany jest respektować. Dłużnik może podejmować wszelkie działania, które zostały przewidziane przez prawo lub też nie zostały przez nie zabronione aby uchronić się od zajęć komorniczych. Podstawą w zakresie podejmowania jakichkolwiek kroków jest wiedza o stanie swojej sprawy, którą obowiązany jest przekazać dłużnikowi komornik oraz o zakresie możliwości działania na danym etapie, w czym jako adwokat specjalizujący się w oddłużaniu służę swoją pomocą.
Dłużnik może skierować do komornika pisma z żądaniem o przekazanie informacji w zakresie swojego zadłużenia – jego wysokości, pochodzenia a także okazania tytułu wykonawczego ponadto ma prawo do dostępu i umożliwienia mu przeglądania akt sądowych a także egzekucyjnych, które dotyczą jego osoby. Jeżeli wobec dłużnika dokonano zajęć komorniczych – zajęcia komorniczego rachunku bankowego, zajęcia komorniczego wynagrodzenia za pracę w tym też wynagrodzenia z umowy zlecenie czy umowy o dzieło, dłużnik ma prawo uzyskać informacje od kiedy jego rachunek bankowy czy też wynagrodzenie jest objęte egzekucją komorniczą oraz jaka część zadłużenia została spłacona z tytułu tychże zajęć komorniczych.
Największym problemem jaki dostrzegam podczas prowadzenia spraw z zakresu obrony dłużników, jest właśnie powszechny brak świadomości, podejmowanie przez dłużników kroków w pośpiechu oraz strachu przez co prowadzi do tego, że działają na swoją niekorzyść. Powyższe sytuacje doprowadzają dłużników na ich osobisty skraj możliwości fizycznych oraz emocjonalnych.
Spraw związanych z zadłużeniem nie należy bagatelizować, należy skupić się na skutecznym działaniu tak aby w możliwie największym stopniu ochronić interesy dłużnika, czym też się specjalizuje, moje indywidualne podejście do każdej ze spraw gwarantuje sukces w osiągnięciu zamierzonego przez dłużnika celu.
Cel jaki chce osiągnąć dłużnik jest determinujący w zakresie tworzenia indywidualnego schematu działania oraz podejmowania kroków prawnych. Zatem przed kontaktem z adwokatem specjalizującym się w oddłużaniu oraz ochronie praw dłużnika zastanów się nad tym na czym Tobie jako dłużnikowi zależy i co chcesz osiągnąć.
Komornik – po co sięga w pierwszej kolejności?
Komornik ma prawo zająć nie tylko pieniądze w gotówce, z wynagrodzenia za pracę, czy też zgromadzone na koncie bankowym, ale również rzeczy materialne. Spod egzekucji wyjęte są jednak podstawowe sprzęty znajdujące się na wyposażeniu domu lub mieszkania, w tym lodówka, piekarnik, pralka czy kuchenka. Niemniej komornikowi najłatwiej jest zaspokoić się z wynagrodzenia za pracę oraz środków z rachunku bankowego dłużnika. Zatem w pierwszej kolejności komornik dokonuje zajęcia komorniczego wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę, ale też umowy zlecenia, umowy o dzieło oraz zajęcia komorniczego środków, które znajdują się na koncie dłużnika.
Czy komornik może pozbawić dłużnika wynagrodzenia?
Egzekucja prowadzona z wynagrodzenia za pracę jest jak najbardziej możliwa, taka egzekucja komornicza następuje przez zajęcie komornicze wynagrodzenia o czym wprost stanowi kodeks postępowania cywilnego. Komornik zawiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego świadczenia i aż do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia ani rozporządzać nim w żaden inny sposób. Dotyczy to w szczególności periodycznego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace zlecone oraz nagród i premii przysługujących dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak również związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu zakładowym oraz wszelkich innych funduszach, pozostających w związku ze stosunkiem pracy.
Komornik wzywa pracodawcę, aby w granicach określonych po uwzględnieniu kwoty wolnej od zajęcia komorniczego nie wypłacał dłużnikowi wynagrodzenia, lecz przekazywał zajęte wynagrodzenie bezpośrednio wierzycielowi egzekwującemu, zawiadamiając tym samym komornika o pierwszej wypłacie, albo przekazywał zajęte wynagrodzenie komornikowi w wypadku, gdy do wynagrodzenia jest lub zostanie w dalszym toku postępowania egzekucyjnego skierowana jeszcze inna egzekucja, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych.
Dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik wzywa pracodawcę, aby w ciągu tygodnia przedstawił za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie, zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów, podał, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi, w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę złożył oświadczenie o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności podał, czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli. Ponadto pracodawca obowiązany jest do niezwłocznego zawiadomienia komornika oraz wierzyciela o każdej zmianie opisanych powyżej okoliczności.
Zestawienie jest niezwykle istotne, bo jeżeli dłużnik jest zatrudniony w ramach dwóch różnych stosunków, których podstawą np. jest umowa o pracę i umowa zlecenia to komornik może zająć całe wynagrodzenie przysługujące dłużnikowi z tytułu umowy zlecenia.
Skuteczność zajęcia wynagrodzenia
Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi o zajętej wierzytelności i obowiązuje, choćby po zajęciu nawiązano z dłużnikiem nowy stosunek pracy lub zlecenia albo choćby zakład pracy przeszedł na inną osobę, jeżeli osoba ta o zajęciu wiedziała o czym stanowią wprost przepisy kodeksu postępowania cywilnego. W razie rozwiązania stosunku pracy z dłużnikiem dotychczasowy pracodawca czyni wzmiankę o zajęciu należności w wydanym dłużnikowi świadectwie pracy, a jeżeli nowy pracodawca dłużnika jest mu znany, przesyła temu pracodawcy zawiadomienie komornika i dokumenty dotyczące zajęcia wynagrodzenia oraz powiadamia o tym komornika i dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne. Wzmianka w świadectwie pracy powinna zawierać oznaczenie komornika, który zajął należność, oraz numer sprawy egzekucyjnej, jak również wskazać wysokość potrąconych już kwot. Przesłanie zawiadomienia komornika ma skutki zajęcia należności dłużnika u nowego pracodawcy od chwili dojścia zawiadomienia do tego pracodawcy. Nowy pracodawca, któremu pracownik przedstawi świadectwo pracy ze wzmianką o zajęciu należności, zawiadamia o zatrudnieniu pracownika pracodawcę, który wydał świadectwo, oraz wskazanego we wzmiance komornika. Jeżeli nowy pracodawca, któremu pracownik nie okazał świadectwa pracy, dowie się, gdzie pracownik był przedtem zatrudniony, obowiązany jest zawiadomić poprzedniego pracodawcę o jego zatrudnieniu, chyba że pracownik przedstawi zaświadczenie tego pracodawcy stwierdzające, że jego należności nie były zajęte.
Zatem, zgodnie z tym na co wskazuje kodeks postępowania cywilnego wskazać należy iż zmiana pracy dłużnika niejako nie wpływa na dokonane zajęcie komornicze.
Zajęcie wynagrodzenia skutkuje tym, że w stosunku do wierzyciela egzekwującego nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia, dokonane po jego zajęciu, a także przed zajęciem, jeżeli wymagalność wynagrodzenia następuje po zajęciu
Komornik a kwota jaką może zająć
Kwota zajęcia komorniczego z wynagrodzenia nie będzie stała, gdyż jest uzależniona od wysokości płacy minimalnej. Minimalne wynagrodzenie jest wolne od zajęcia komorniczego, zatem jeżeli dana osoba zarabia najniższą krajową to komornik z wyjątkiem zajęć alimentacyjnych nie może potrącić ani złotówki z tego minimalnego wynagrodzenia. Pozostawienie takiego minimum ma zapewnić dłużnikowi możliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb. W przypadku dłużników alimentacyjnych komornik może zająć wyższą kwotę, gdyż tutaj pierwszeństwo mają potrzeby uprawnionego w zakresie świadczeń alimentacyjnych.
Kwota jaką komornik musi pozostawić dłużnikowi w 2022 roku to 3010 zł brutto – jest to kwota równa minimalnemu wynagrodzeniu oraz w przypadku dłużnika alimentacyjnego 1204 zł brutto – 40% minimalnego wynagrodzenia. Jest to kwota wolna od zajęcia komorniczego.
Poza minimum jakie komornik musi zostawić dłużnikowi do dyspozycji określony jest maksymalny próg zajęcia wynagrodzenia, które jest wyższe niż płaca minimalna. Komornik może zając maksymalnie:
- 60% wynagrodzenia miesięcznego w przypadku dłużników alimentacyjnych (do dyspozycji dłużnika powinna pozostać równowartość 40% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku),
- 50% wynagrodzenia miesięcznego w przypadku pozostałych dłużników.
Prawo jest surowsze względem dłużników alimentacyjnych, gdyż na piedestale stawia potrzeby podmiotu uprawnionego z tytułu świadczenia alimentacyjnego. Ustawodawca uznał, że to właśnie potrzeby tej osoby powinny zostać zaspokojone w pierwszej kolejności.
Niepełny etat a zajęcie wynagrodzenia
W zakresie dłużników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu, zasady zajmowania wynagrodzenia są tożsame jak w przypadku osób, które są zatrudnione w pełnym wymiarze godzin. W przypadku egzekucji komorniczej zajęciu podlega 50% pensji (lub 60%, gdy chodzi o dług alimentacyjny). Niemniej kwota, którą komornik musi pozostawić pracownikowi do dyspozycji, jest proporcjonalnie mniejsza: 3/4 etatu – 3/4 płacy minimalnej, 1/2 etatu – 1/2 płacy minimalnej itd.
Zajęcie wynagrodzenia a umowy zlecenia, umowy o dzieło – umowy cywilnoprawne w ogóle
Umowy cywilnoprawne takie jak umowa zlecenie czy też umowa o dzieło stawiają dłużnika w najgorszej sytuacji jeżeli chodzi o możliwość zajęcia wynagrodzenia z nich uzyskiwanego. Komornik ma bowiem prawo zabrać 100% wynagrodzenia pochodzącego z tego typu umów.
Jeżeli dłużnik chce temu zapobiec to musi spełnić następujące warunki: uzyskiwane wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia lub umowy o dzieło ma na celu zapewnienie utrzymania dłużnika lub jest jego jedynym źródłem dochodu, zarobki pochodzące z tego źródła mają charakter stały, wypłaty z tytułu umowy zlecenia lub umowy o dzieło mają charakter powtarzalny oraz dłużnik jest związany z pracodawcą od dłuższego czasu. Po spełnieniu tych kryteriów komornik jest zobowiązany do pozostawienia dłużnikowi kwoty na takich samych zasadach jak obejmujących umowę o pracę.
Zatem jak widać w przypadku umowy zlecenia oraz umowy o dzieło sytuacja jest bardziej skomplikowana, szczególnie gdy pochodzące z tytułu umów cywilnoprawnych wynagrodzenie nie jest jedynym źródłem utrzymania dłużnika, wtedy niejako dłużnik musi liczyć się z tym, że komornik zajmie całe wynagrodzenie pochodzące z takiego źródła.
Szczegółowe zasady egzekucji komorniczej z wynagrodzenia
Chcąc wyliczyć kwotę jaką komornik może dłużnikowi faktycznie zając z wynagrodzenia i jaką kwotę do dyspozycji musi dłużnikowi pozostawić, należy przeanalizować szczegółowe zasady naliczania wynagrodzenia. Zanim pracodawca przeleje nam należną kwotę wynagrodzenia, odliczy od niej obowiązkowe potrącenia. Są to składki na ubezpieczenia społeczne, składki na ubezpieczenia zdrowotne, zaliczka na podatek, ewentualne finansowe kary porządkowe.
Jaką minimalną kwotę komornik musi pozostawić dłużnikowi po odliczeniu potrąceń?
- 100% minimalnego wynagrodzenia – jeżeli potrącenia dotyczą tylko ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, zaliczek na rzecz podatku dochodowego oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania,
- 90% minimalnego wynagrodzenia – jeżeli z pensji potrącono również finansowe kary porządkowe nałożone na pracownika,
- 75% minimalnego wynagrodzenia – jeżeli z pensji potrącono wcześniej wypłacone zaliczki pieniężne.
Środki, których komornik zająć nie może
Na konto bankowe dłużnika mogą wpływać różne świadczenia, przelewy od pracodawcy ale i takie które pochodzą z innych źródeł. Katalog najpowszechniejszych świadczeń, które nie podlegają egzekucji komorniczej: świadczenia alimentacyjne, świadczenia rodzinne – w tym środki pochodzące z programu 500+, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych, zasiłki dla opiekunów, świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia integracyjne, świadczenie wychowawcze.
Kroki możliwe do podjęcia, gdy egzekucja komornicza trwa a komornik zajął już wynagrodzenie
W pierwszej kolejności wskazać należy iż każda sytuacja dłużnika jest inna, nie ma tutaj powtarzalnych schematów, zatem sposób działania należy dostosować do istniejącego stanu faktycznego. Opracowywane przeze mnie autorskie plany dostosowuje właśnie do stanu faktycznego oraz celu jaki chce osiągnąć dłużnik. Jeżeli spłata zadłużenia z różnych przyczyn nie jest możliwa, należy w pierwszej kolejności sprawdzić czy egzekucja komornicza prowadzona jest zgodnie z prawem. Warto przeanalizować sytuację prawną samej egzekucji, czy jest prowadzona zgodnie z prawem czy istnieje możliwość obalenia tytułu wykonawczego, warto też podjąć rozmowy z pracodawcą.
Kroki, które podejmiemy nie zawsze muszą prowadzić do natychmiastowego rozwiązania problemu egzekucji komorniczej. Ważne jest jednak, by z problemem się zmierzyć otwarcie i w ten sposób uniknąć dodatkowych konsekwencji. W powyższym służę pomocą jako adwokat z szeroką wiedzą w tym zakresie i doświadczeniem.
Podsumowanie
Komornik nie może zając wszystkich dochodów dłużnika, powinien pozostawić środki które są jedynym źródłem utrzymania dłużnika. Zastosowanie ma kwota wolna od zajęcia lub inaczej kwota wolna od potrąceń komorniczych. Kwota wolna od zajęcia to taka, którą komornik musi pozostawić dłużnikowi tak aby miał środki do życia. Kwota wolna od zajęcia komorniczego to każdorazowa stawka minimalnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za dany rok czyli tzw. najniższa krajowa.
Nawiązując do tytułu artykułu wskazać należy, iż co do zasady komornik nie może zabrać żadnej kwoty z uzyskiwanego przez komornika wynagrodzenia, które odpowiada najniższej krajowej. Wyjątkiem jest sytuacja gdy zadłużenie jakie posiada dłużnik wynika z zobowiązania alimentacyjnego. W przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów osoba uprawniona do alimentów (dziecko za pośrednictwem swego przedstawiciela ustawowego) może złożyć do organu właściwego wierzyciela (oznacza to urząd gminy lub ośrodek pomocy społecznej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów) wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. Kwota jaką komornik musi pozostawić dłużnikowi w 2022 roku, czyli kwota wolna od zajęcia komorniczego w przypadku dłużnika alimentacyjnego stanowi 40% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
