Zdjęcie
Syndyk a wypłata wynagrodzenia

Syndyk a wypłata wynagrodzenia

Syndyk a wypłata wynagrodzenia
20.04

2022

Ustawodawca poprzez uregulowanie upadłości konsumenckiej w polskim systemie prawnym, umożliwił dłużnikom oddłużenie się oraz ustabilizowanie swojej sytuacji finansowej. Na spore zainteresowanie kwestią upadłości konsumenckiej wskazuje ilość wnoszonych do Sądów wniosków. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej wiąże się zprowadzeniem postępowania upadłościowego przez syndyka pod nadzorem sądu. W tej sytuacji o ile dla dłużników w miarę jasny jest cel upadłości konsumenckiej, to często mają wątpliwości co do tego jak upadłość osoby fizycznej funkcjonuje na dalszym etapie. Jedną z nich stanowi kwestia ich wynagrodzenia za pracę. Pojawiają się pytania czy przy ogłoszeniu upadłości, a następnie ustaleniu planu spłaty dłużnik będzie miał wystarczające środki do życia? Kim jest syndyk i jak funkcjonuje? Czy syndyk zajmuje wynagrodzenie za pracę? Czy Sąd poprzez ustalenie planu spłaty wierzycieli uwzględnia w głównej mierze dochód upadłego? Niniejszym artykułem postaram się przedstawić możliwości oddziaływania syndyka na dochód upadłego w postępowaniu po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej.

Syndyk – wszystko co musisz wiedzieć

Syndykiem może zostać osoba, która spełnia ustawowe przesłanki, w tym zdać stosowny egzamin i uzyskać licencję. Nie wymaga się, aby syndyk posiadał pełne wykształcenie prawnicze. Sąd ogłaszając upadłość konsumencką wyznacza syndyka, który będzie prowadził postępowanie upadłościowe na etapie po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Syndyk wymieniany jest nie tylko z imienia i nazwiska, ale również sąd podaje numer jego licencji. Strony postępowania upadłościowego, czyli dłużnik oraz wierzyciele nie mają wpływu na wybór konkretnego syndyka. Stronom postępowanie przysługuje natomiast możliwość zawnioskowania o wyłączenie danego syndyka w sytuacji, gdy są uzasadnione obawy co do jego bezstronności. Zadaniem syndyka jest  przeprowadzenie postępowania upadłościowego zgodnie z jego celami i przepisami regulującymi zakres upadłości konsumenckiej. Syndyk powinien współpracować z dłużnikiem. Nie tylko żądać od dłużnika informacji czy pewnych zachowań, ale również syndyk powinien pozwolić wypowiedzieć się dłużnikowi, czy też zapewnić mu dostęp do dokumentów, które syndyk przygotowuje w trakcie postępowania upadłościowego.

Wyznaczenie Syndyka w upadłości konsumenckiej – z czym się wiąże?

Sąd ogłaszając upadłość konsumencką wyznacza syndyka. Teoretycznie syndyk działa od dnia ogłoszenia upadłości. Praktycznie od dnia ogłoszenia upadłości do dnia pierwszych czynności podejmowanych przez syndyka mija co najmniej kilkanaście dni.

Jego głównym zadaniem jest ustalenie masy upadłościowej, syndyk ma też wpływ na ustalenie planu spłaty wierzycieli, aczkolwiek decyzję podejmuję ostatecznie sąd po wysłuchaniu stron.

Niemniej jednak upadłość osoby fizycznej to dla syndyka o wiele więcej zadań. Przykładem mogą być informowanie wierzycieli o ogłoszeniu upadłości przygotowanie planu likwidacyjnego masy upadłości, spis inwentarza oraz oszacowanie masy upadłości, sprawowanie pieczy nad majątkiem upadłego, sprzedaż majątku upadłego (masy upadłościowej) i sporządzenie listy wierzytelności, wykonanie sprawozdania końcowego i rachunkowego.

Z praktycznego punktu widzenia syndyk przejmuje zarząd nad majątkiem upadłego. Od tego momentu upadły nie może w żadnej sposób rozporządzać składnikami swojego majątku, przez wzgląd na wyłączne uprawnienia syndyka w tej kwestii. Syndyk zajmuje także przysługujące upadłemu wynagrodzenie. Zajęcie wynagrodzenia odbywa się na podobnych zasadach jak w przypadku komornika. Co istotne i pozwoli zobrazować postać syndyka to w sytuacji gdy upadły miał wcześniej zajęcia komornicze, to miejsce wielu komorników zastąpi jeden syndyk. Upadłość osoby fizycznej zahacza o wiele apeksów życia majątkowego dłużnika. W konsekwencji, gdy dłużnik ma ogłoszoną upadłość konsumencką to bank blokuje jego konta, jednakże syndyk może ustalić zakres korzystania z rachunków bankowych przez upadłego.

Zajęcie wynagrodzenia przez syndyka po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej

Prawo upadłościowe ogłoszoną upadłość konsumencką wiąże z wyznaczeniem przez Sąd syndyka. Postępowanie upadłościowe, daje syndykowi wiele możliwości, między innymi umożliwia zajęcie wynagrodzenia przez syndyka. Syndyk zajmuje wynagrodzenie od momentu ogłoszenia upadłości konsumenckiej aż do zakończenia postępowania upadłościowego.

Zakończenie postępowania upadłościowego polega na wydaniu przez sąd postanowienia o ustaleniuplanu spłaty wierzycieli albo umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty lub warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Niemniej jednak aby świętować sukces zakończenia postępowania upadłościowego, należy poczekać na uprawomocnienie się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli albo umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Uprawomocnienie oznacza zakończenie postępowania upadłościowego i wygaśnięcie funkcji syndyka. Z tą chwilą syndyk przestaje rozporządzać zarówno majątkiem  jak i wynagrodzeniem upadłego.

Dochód upadłego podlegający zajęciu przez syndyka

Dochody, które podlegają zajęciu przez syndyka to dochód upadłego uzyskiwany z tytułu umowy o pracę, z tytułu umowy zlecenia, z tytułu umowy o dzieło, renty lub emerytury a także wynajmu. Wskazać należy, że co do zasady syndyk nie zajmuje należnych upadłemu świadczeń socjalnych.

Wynagrodzenie za pracę – w jakiej wysokości syndyk zajmuje?

Prawo upadłościowe a co za tym idzie upadłość konsumencka pozwala zająć syndykowi maksymalnie połowę wynagrodzenia za pracę upadłego. Działanie syndyka determinowane przez postępowanie upadłościowe w sytuacji gdy upadły posiada zobowiązania alimentacyjne zezwala syndykowi na zajęcie maksymalnie 60% wynagrodzenia za pracę. Niemniej jednak nie jest to jedyna wartość limitująca możliwości zajęcia wynagrodzenia przez syndyka. Prawo upadłościowe wskazuje, że zajęta przez syndyka kwota nie może przekraczać minimalnego wynagrodzenie za pracę. Obecna wartość minimalnego wynagrodzenia za pracę wynosi 3.010,00 zł brutto. Wskazać należy, że wartość minimalnego wynagrodzenia za pracę wzrasta z roku na rok. Ponadto ta zasada tyczy się nie tylko wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę ale stosuje się ją też do wynagrodzenia na podstawie umowy zlecenia lub w związku z umową o dzieło, jeżeli są one bieżącym źródłem utrzymania upadłego. W tych jednak przypadkach bardzo często upadły musi walczyć o swoje prawa z syndykiem, który chętnie wykona zajęcie wynagrodzenia na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło w wysokości znacznie większej niż 50%. Często upadły musi posiłkować się wnioskiem o wyłącznie z masy upadłości części swojego wynagrodzenia.

Syndyk a kwestia emerytury oraz renty

Kwestia zajęcia emerytury, czy też renty upadłego różni się od  kwestii wynagrodzenia za pracę. Syndyk nie może zająć emerytury ani renty w całości. Stosownie do treści przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych potrącenie co do zasady nie może przekroczyć 25% wypłacanego świadczenia. Przy zadłużeniu z tytułu odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, jak i zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym wysokość potrącenia wynosi już 50%. Natomiast w przypadku gdy do czynienia mamy ze zobowiązanymi alimentacyjnymi wysokość dopuszczalnego potracenia wzrasta do 60%.

Niezależnie od powyższego, podobnie jak ma to miejsce przy wynagrodzeniu z tytułu umowy o pracę, ustawodawca wprowadził granicę, poniżej której nie można zejść – tzw. kwotę wolną od zajęcia. Mianowicie co do zasady upadłemu dłużnikowi syndyk musi pozostawić kwotę nie mniejszą niż 75% najniższej emerytury lub renty, w zależności od tego, które świadczenie pobiera upadły dłużnik. Nie dotyczy to świadczeń alimentacyjnych, gdzie syndyk może zająć 60 % minimalnego świadczenia.

Kwoty niepodlegające zajęciu niezależnie od dochodu upadłego

Upadłość konsumencka wskazuje na kwoty niepodlegające zajęciu niezależnie od dochodu upadłego. Tutaj ich wysokość determinuje fakt czy upadły posiada inne osoby na swoim utrzymaniu. W sytuacji gdy upadły nie ma na swoim utrzymaniu innych osób, to kwota wolna od zajęcia wynosi 150 % wartości kwoty przyznającej prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej dla osoby samotnie gospodarującej. Jeżeli jednak upadły ma na swoim utrzymaniu inne osoby, kwota wolna od zajęcia wynosi 150 % wartości kwoty przyznającej prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej dla osób w rodzinie. Uzyskaną kwotę wolną od zajęcia mnoży się przez liczbę osób, które pozostają na utrzymaniu upadłego (wliczając w to upadłego). Kwota ta jest wolna od zajęcia, niezależnie od źródła dochodu.

Zwiększenie kwoty wolnej od zajęcia – możliwości

Upadły może zawnioskować o zwiększenie kwoty wolnej od zajęcia, taki wniosek rozpatruje Sąd, biorąc pod uwagę potrzeby upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, ich stan zdrowia, a także potrzeby mieszkaniowe oraz możliwości ich zaspokojenia.

Syndyk a wypłata wynagrodzenia – wnioski końcowe

Syndyk odgrywa bardzo ważną rolę w sytuacji zakończenia postępowania upadłościowego, działając wspólnie z dłużnikiem oraz na rzecz wierzycieli zależy mu na ich zaspokojeniu. Niemniej jednak sama instytucja jaką jest upadłość konsumencka opiera się na ustaleniu plany spłaty, umorzeniu zobowiązań bez planu spłaty lub warunkowym umorzeniu zobowiązań, również bez planu spłaty.

Dla dłużnika najistotniejszym jest po pierwsze ogłoszenie upadłości po drugie ustalenie planu spłaty. Ustalenie planu spłaty wierzycieli jest dokonywane przez Sąd, jednakże syndyk aktywnie w tym uczestniczy.

Niemniej jednak jego głównym zadaniem jest ustalenie masy upadłościowej i zarządzenie majątkiem upadłego. Co za tym idzie syndyk może dysponować wynagrodzeniem upadłego. Wysokość kwoty w jakiej odbywa się zajęcie wynagrodzenia przez syndyka jest zależne od kilku czynników. W pierwszej kolejności jest brany pod uwagę jest charakter dochodu tj. z tytułu jakiej umowy dłużnik uzyskuje dochód, czy jest to dochód z emerytury, renty lub innego świadczenia. Następnie analizowane jest czy upadły pozostaje zobowiązany z tytułu alimentów. Jako ostatni aspekt sprawdza się czy upadły posiada osoby najbliższe na swoim utrzymaniu (od tego uzależniona jest kwota wolna od dochodu). Należy pamiętać, że prawo upadłościowe przyznaje upadłemu możliwość wystąpienia z wnioskiem o zwiększenie kwoty wolnej od zajęcia.

Złożenie wniosku o upadłość konsumencką powinna poprzedzić analiza sytuacji finansowej zainteresowanego. W celu określenia kwoty jaką będzie mógł dysponować samodzielnie po ogłoszeniu upadłości, a jaką zabierze syndyk.

Tagi

Autor

adw. Pawel Marchewka

Adwokat, członek Izby Adwokackiej we Wrocławiu. Uznany specjalista w zakresie prawa upadłościowego oraz restrukturyzacyjnego. Znany z niezłomnych postaw jako adwokat karny.
Właściciel kancelarii Adwokackiej Paweł Marchewka.